El aletini; bir el işini veya mekanik bir işi gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış nesne olarak tanımlayabiliriz. El aletleri, kol gücüyle veya herhangi bir başka enerji kaynağı yardımı ile çalıştırılabilir.
El aletlerini, çeşitli maddeleri sıkıştırmak, karıştırmak, kesmek, düzeltmek, asmak, zımbalamak, delmek, ısıtmak, çevirmek, sürmek, şekil vermek veya işaretlemek için kullanırız.
El aletlerini; kusurlu, yerinde ve güvenlik kurallarına uygun olarak kullanmamak çeşitli kazaların meydana gelmesine sebep olur. Bunun için el aletleri kullanılmadan önce;
1)- Dikkatle kontrol edilmeli ve arızalı aletlerin kullanılması önlenmeli,
2)- Nasıl kullanılacağı mutlaka öğrenilmeli,
3)-Çalışana hangi işte hangi aletin kullanılacağı da öğretilmelidir.
El aletlerini kullanım alanlarına göre şöyle sınıflandırabiliriz,
1)-Kesici Aletler:
Parçalamaya, kesmeye düzgün hale getirmeye ve istenilen şekli vermeye yarayan rende, keser, spiral v.b. gibi aletlerdir.
2)-Vurma aletleri:
Çivi çakılması vb. işlerin yapılması sırasında vurmaya yarayan çekiç, balyoz gibi aletlerdir.
3)-Sıkıştırma Aletleri:
Parçayı tezgaha tutturmaya yarayan veya herhangi bir vidayı sökmeye, yada sıkıştırmaya yarayan aletlerdir. Bu aletlere örnek olarak anahtar, mengene, işkence vb. verilebilir.
4)- Ölçme ve Kontrol Aletleri:
İşin ölçülmesi ve kontrol edilmesinde kullanılan aletlerdir. Örneğin; metre, kumpas, mastar vb. dir.
5)-Çizim Aletleri:
Yapılacak işi resimlerden parçaya aktarmak için yapılacak çizimlerde kullanılan; pergel, gönye gibi aletlerdir.
Günlük hayatımızda ve iş yaşantımızda el aletlerinin önemi büyüktür. Çalışmalarımız da önemli ölçüde kolaylık sağlarlar. El aletlerini kullanırken dikkat edilmesi gereken konular vardır. Kısaca bunları şöyle sıralayabiliriz.
1)-Bol elbiselerden kaçınmalıdır. Kollar dar olmalı, boyun bağı, yüzük, saat vb.leri mutlaka çıkarılmalıdır.
2)-Kesme işleri yaparken veya kesme işi yapanın yakınında çalışırken koruyucu gözlükler kullanılmalıdır.
3)-Ağıza çivi, vida, madeni parça veya benzeri şeyler asla alınmamalıdır.
4)-Bir başkasına alet veya diğer bir malzemeyi atarak vermekten kaçınılmalıdır.
5)-Çalışma sahası, talaş, parça vb. şeylerden temizlenmelidir.
6)-Parmaklar bilenmiş kesici aletlerin ağızlarından uzak tutulmalıdır. Kesici aletleri kullanırken vücudun ilerisine doğru tutmak iyi bir alışkanlık olur .
7)-Kesici aletleri taşırken veya yerlerine koyarken keskin ağızlarının bir yere çarpmamasına dikkat edilmelidir.
8)-Körlenmiş ve kırılmış aletler kullanılmamalıdır.
9)-Alet saplarının sağlam ve aletin gövdesine sıkıca sabitlenmiş olduğundan emin olunmalıdır.
10)-El mengenesi ve işkencelerle sıkılmış iş parçalarının düzgünce istiflenerek taşan kısımların diğer çalışanlar için tehlike oluşturmaması sağlanmalıdır.
11)-Kırık, parçalanmış veya tepesi ezilip çapaklanmış aletler kullanılmamalıdır.
12)-Her alet veya işlemle ilgili bütün güvenlik tedbirlerine (isg talimatlarına) uyulmalıdır.
13)-Kullanılacak el aletlerinde CE belgesine sahip olmasına özen gösterilmelidir.
14)-Elektrikli el aletlerinde, kablolarında sıyrılma-kırılma- ezilme olması durumunda asla kullanılmamalıdır.
15)-Kullanım sonrası doğru bir şekilde korunmalı, belli zaman aralıklarıyla kontrolden geçirilmeli kullanıma uygun olması sağlanmalıdır.
